Bài 9
CUỘC CẢI CÁCH CỦA HỒ QUÝ LÝ VÀ TRIỀU HỒ (CUỐI THẾ KỈ XIV – ĐẦU THẾ KỈ XV)
Phần 1. TRẮC NGHIỆM
Câu 1. Nội dung nào dưới đây không phản ánh đúng bối cảnh lịch sử cuộc cải cách của Hồ Quý Ly và triều Hồ cuối thế kỉ XIV, đầu thế kỉ XV?
A. Kinh tế phát triển, đất nước thái bình, thịnh trị.
B. Nhà Trần khủng hoảng, suy yếu nghiêm trọng.
C. Kinh tế trì trệ, nạn mất mùa xảy ra liên tiếp.
D. Các cuộc khởi nghĩa của nông dân nổ ra khắp nơi.
Câu 2. Nội dung nào sau đây là một trong những cải cách về chính trị của Hồ Quý Ly và triều Hồ cuối thế kỉ XIV, đầu thế kỉ XV?
A. Hạn chế gia nô, chủ gia nô chỉ được có một số nô tì nhất định
B. Hạn chế sự phát triển thái quá của Phật giáo và Đạo giáo.
C. Xóa bỏ tình trạng che giấu, gian dối về ruộng đất.
D. Thành lập nhiều cơ quan, đặt ra nhiều chức quan mới.
Câu 3. Ý nào sau đây là một trong những nguyên nhân dẫn tới sự thất bại của cải cách Hồ Quý Ly?
A. Sự chống đối của quý tộc Trần. B. Tài chính đất nước trống rỗng.
C. Đất nước đang diễn ra nội chiến. D. Sự uy hiếp của triều Thanh.
Câu 4. Lĩnh vực nào trong cuộc cải cách của Hồ Quý Ly đã để lại cho nước ta một di sản văn hóa thế giới?
A. Kiến trúc quân sự. B. Kĩ thuật chế tạo vũ khí.
C. Tài chính tiền tệ. D. Kiến trúc phật giáo
Câu 5. Cuộc cải cách của Hồ Quý Ly cuối TK XIV – đầu TK XV có vai trò như thế nào với cuộc cải cách của nhà Lê sơ trong giai đoạn sau?
A.Tạo ra những nền tảng cơ bản, đặc biệt là tư tưởng giúp nhà Lê sơ đưa chế độ phong kiến đạt đến mức quan liêu.
B. Góp phần rút ra bài học kinh nghiệm giúp nhà Lê giành được những thắng lợi trước các thế lực ngoại xâm.
C.Tạo ra những tiền đề vững chắc cho sự phát triển kinh tế - xã hội đưa nhà Lê sơ trở thành thời kì phát triển cao.
D. Là cơ sở để nhà Lê sơ kiện toàn tổ chức bộ máy nhà nước theo hướng hoàn thiện đặc biệt là địa phương.
Câu 1. Trình bày bối cảnh lịch sử dẫn đến cuộc cải cách của Hồ Quý Ly và triều Hồ.
+ Trong nước: Cuối XIV, Đại Việt khủng hoảng trầm trọng, nhà Trần suy yếu.
+ Ngoài nước: Ở phía Nam, Đại Việt đang xung đột chiến tranh với Chăm Pa; ở phía Bắc nhà Minh gây sức ép và đe doạ xâm lược.
=> Yêu cầu đặt ra cho Đại Việt là phải giải quyết khủng hoảng kinh tế - xã hội, thủ tiêu cát cứ của quý tộc nhà Trần. Xây dựng, củng cố đất nước về mọi mặt.
Câu 2. Trình bày nội dung cải cách về chính trị, kinh tế, xã hội của Hồ Quý Ly và triều Hồ?
Về chính trị:
- Đổi tên, đặt thêm các đơn vị hành chính, thành lập nhiều cơ quan mới, dời đô về thành Tây Đô.
- Tăng cường kiểm tra, giám sát quan lại.
- Định kì mở các khoa thi để tuyển chọn quan lại.
- Cải cách nghi lễ của triều đình,y phục của quan lại.
- Ban hành quy chế và hình luật mới của quốc gia.
- Chấn chỉnh quân đội, cải tiến vũ khí, xây dựng hệ thống phòng thủ quốc gia
Về kinh tế, xã hội:
- Phát hành tiền giấy “Thông bảo hội sao” thay tiền đồng
- Ban hành chính sách hạn điền: hạn chế sỡ hữu ruộng đất quy mô lớn của tư nhân
- Xóa bỏ tình trạng che giấu, gian dối về ruộng đất, lập sổ ruộng trên cả nước
- Cải cách chế độ thuế khóa, thống nhất đơn vị đo lường trong cả nước.
- Ban hành chính sách hạn nô: hạn chế nô tì được nuôi của vương hầu, quý tộc, quan lại.
Câu 3. Tại sao nói cuộc cải cách của Hồ Quý Ly và triều Hồ đã bước đầu xác lập mô hình phát triển của quốc gia Đại Việt
- Cải cách của Hồ Quý Ly và triều Hồ được tiến hành khá toàn diện và qua đó đã bước đầu xác lập mô hình phát triển của quốc gia Đại Việt.
- Đưa đến sự xác lập bước đầu của chế độ quân chủ chuyên chế trung ương tập quyền theo đường lối pháp trị, được tổ chức thống nhất, chặt chẽ.
- Quân đội, quốc phòng được củng cố. Vai trò sức mạnh của nhà nước được tăng cường.
- Bước đầu giải quyết những bất cập về sở hữu tài sản và chế độ thuế khóa, hạn chế sở hữu tư nhân….
- Nho giáo dần trở thành ý thức hệ tư tưởng chủ đạo của xã hội Đại Việt.
- Một bộ phận lớn nô tì bước đầu được giải phóng…..
- Giáo dục, khoa cử có bước phát triển mới theo hướng quy củ, chuyên nghiệp.
Câu 4. Trình bày những mặt tiến bộ và hạn chế trong cải cách của Hồ Quý Ly?
* Tiến bộ:
- Đưa đất nước thoát khỏi tình trạng khủng hoảng.
- Góp phần hạn chế tệ tập trung ruộng đất của giai cấp quý tộc, địa
chủ, làm suy yếu thế lực của quý tộc tôn thất nhà Trần, tăng nguồn thu nhập của nhà nước và tăng cường quyền lực của nhà nước quân chủ trung ương tập quyền.
- Những cải cách về văn hoá, giáo dục có nhiều tiến bộ.
* Hạn chế:
- Một số chính sách chưa triệt để: gia nô, nô tì chưa được giải phóng thân phận, chưa phù hợp với tình hình thực tế của đất nước.
- Chưa giải quyết được những yêu cầu bức thiết của cuộc sống đông đảo nhân dân.
- Chưa giải quyết được mâu thuẫn xã hội. Cuộc cải cách không thành công, nhà Hồ bị thất bại trong cuộc kháng chiến chống quân Minh.
Câu 5.Từ sự thất bại của cuộc cải cách của Hồ Quí Ly và triều Hồ (cuối TK XIV – đầu TK XV
* Nguyên nhân:
- Cuối thế kỉ XIV – đầu TK XV, Hồ Quí Ly và triều Hồ đã tiến hành một cuộc cải cách được đánh giá là toàn diện và táo bạo nhưng cuối cùng bị thất bại do nhiều nguyên nhân:
- Hồ Quí Ly và triều Hồ không nhận được sự ủng hộ của nhân dân do nhà Hồ đàn áp quý tộc nhà Trần, nhà Trần vẫn đang được lòng dân…
- Các chính sách cải cách của Hồ Quí Ly có nhiều tích cực tiến bộ,
đem lại quyền lợi cho nhân dân như: hạn nô, hạn điền,… tuy nhiên các chính sách này hầu hết mang tính nửa vời và chưa đem lại hiệu quả thực tế.
- Cuộc cải cách diễn ra trong bối cảnh đất nước gặp nhiều khó khăn,
phức tạp: trong nước tình hình kinh tế chính trị khủng hoảng trầm trọng; sự chống phá của các quí tộc nhà Trần; nguy cơ xâm lược từ nhà Minh,….
- Năng lực của người đứng đầu – Hồ Quí Ly còn nhiều hạn chế
*Rút bài học kinh nghiệm đối với công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc hiện nay.
- Chú trọng xây dựng khối đoàn kết dân tộc, tập hợp được nhân dân…..
- Đề ra các chính sách biện pháp phù hợp với thực tiễn hoàn cảnh lịch
sử trong nước và quốc tế. Đặc biệt với xu thế thế giới hiện nay bên cạnh phát huy sức mạnh nội tại quốc gia trong quá trình xây dựng bảo vệ đất nước chúng ta cũng cần sử dụng tối đa sức mạnh của dư luận quốc tế.
- Coi trọng yếu tố giáo dục, đầu tư cho yếu tố đào tạo con người…..